Zgjedhjet e 11 majit/ Raporti i OSBE/ODIHR: 3.7 milionë votues brenda dhe jashtë vendit kanë të drejtë vote! 11 subjekte zgjedhore të regjistruara nga KQZ

foto ilustruese

TIRANË- Misioni i OSBE/ODIHR ka publikuar një raport lidhur me zgjedhjet parlamentare që do të zhvillohen më 11 maj. Raporti përfshin periudhën 1-21 prill 2025.

Në raport thuhet se KQZ publikoi listat përfundimtare të zgjedhësve më 1 prill me 3,713,761 votues të regjistruar, përfshirë ata që banojnë jashtë vendit. Më tej përmendet se pas një fushate të gjerë informimi të votuesve në internet dhe televizive që synonte diasporën, KQZ kreu regjistrimin e votuesve nga 11 janari deri më 4 mars.

Në raport thuhet se KQZ-ja ka caktuar dy auditorë për të vlerësuar saktësinë e listave të zgjedhësve brenda dhe jashtë vendit. Ashtu si për zgjedhjet e mëparshme, identifikimi i zgjedhësve do të përdoret në të gjitha KQV-të në të gjithë Shqipërinë, i kryer nga pajisjet e-identifikimit offline që përmbajnë listat e zgjedhësve të të gjitha qendrave të votimit. Votuesit verifikohen duke përdorur karta identiteti biometrike ose pasaporta, me skanime të gjurmëve të gishtërinjve që zëvendësojnë nënshkrimet në letër.

Në seksionin "Regjistrimi i kandidatëve dhe listat e kandidatëve", thuhet se çdo votues me të drejtë vote ka të drejtë të kandidojë në zgjedhje, me përjashtim të atyre që vuajnë dënimin me burg në bazë të një vendimi gjyqësor të formës së prerë për krime të caktuara. 

Për zgjedhjet e 11 majit, KQZ regjistroi 11 subjekte zgjedhore (tetë parti politike dhe tre koalicione) brenda afatit të 12 marsit. Partive dhe koalicioneve iu kërkua të paraqisnin dy lloje të listave të kandidatëve: një listë të mbyllur me renditje numerike të paracaktuar dhe një listë të veçantë për votim preferencial. Kandidatët verifikohen nga KQZ-ja në përputhje me Kodin Zgjedhor dhe Ligjin për Dekriminalizimin. Subjektet zgjedhore mund të heqin dhe zëvendësojnë kandidatët përpara se KQZ të finalizojë listat e kandidatëve.

PJESË NGA RAPORTI: 

Të drejtë vote kanë shtetasit shqiptarë të moshës 18 vjeç e lart në ditën e zgjedhjeve. Qytetarët e shpallur të paaftë me vendim gjykate nuk mund të votojnë, në kundërshtim me detyrimet ndërkombëtare që ndalojnë diskriminimin në bazë të aftësisë së kufizuar. Shtetasit që vuajnë dënimin me burg për kryerjen e disa krimeve nuk mund të votojnë.

Regjistrimi i votuesve për procesin brenda vendit është pasiv. Votuesit mbi 100 vjeç hiqen automatikisht nga listat e zgjedhësve dhe duhet të konfirmojnë të dhënat e tyre për t'u ripërfshirë. Listat e zgjedhësve nxirren nga Regjistri Kombëtar i Gjendjes Civile dhe mbahen nga Drejtoria e Përgjithshme e Gjendjes Civile (DPGJSH) pranë Ministrisë së Brendshme (MB). Votuesit mund t'i kontrollojnë të dhënat e tyre fizikisht në ndërtesat komunale, shkollat ​​si dhe në internet deri në ditën e zgjedhjeve. Pas kësaj, çdo kërkesë për ndryshim ose përfshirje në listat e zgjedhësve mund të bëhet vetëm përmes gjykatës së rrethit deri në 24 orë përpara ditës së zgjedhjeve. KQZ publikoi listat përfundimtare të zgjedhësve më 1 prill me 3,713,761 votues të regjistruar, përfshirë ata që banojnë jashtë vendit.

Të gjithë votuesit me të drejtë vote me vendbanim jashtë vendit mund të regjistrohen për votim jashtë vendit. Pas një fushate të gjerë informimi të votuesve në internet dhe televizive që synonte diasporën, KQZ kreu regjistrimin e votuesve nga 11 janari deri më 4 mars. Për t'u regjistruar, votuesve iu kërkua të ngarkonin ID-të e tyre biometrike shqiptare të lëshuara pas vitit 2009 dhe vërtetimin e statusit të tyre të rezidencës jashtë shtetit. Fillimisht, KQZ-ja kërkoi ID të vlefshme, por ndryshoi vendimin e saj për të lejuar regjistrimin e atyre me dokumente të skaduara. Lista përfundimtare e votuesve jashtë vendit u publikua më 11 mars me 245,935 votues nga 85 vende. KQZ-ja ka caktuar dy auditorë për të vlerësuar saktësinë e listave të zgjedhësve brenda dhe jashtë vendit.

Ashtu si për zgjedhjet e mëparshme, identifikimi i zgjedhësve do të përdoret në të gjitha KQV-të në të gjithë Shqipërinë, i kryer nga pajisjet e-identifikimit offline që përmbajnë listat e zgjedhësve të të gjitha qendrave të votimit. Votuesit verifikohen duke përdorur karta identiteti biometrike ose pasaporta, me skanime të gjurmëve të gishtërinjve që zëvendësojnë nënshkrimet në letër.

VII. REGJISTRIMI I KANDIDATËVE DHE LISTAVE TË KANDIDATËVE

Çdo votues me të drejtë vote ka të drejtë të kandidojë në zgjedhje, me përjashtim të atyre që vuajnë dënimin me burg në bazë të një vendimi gjyqësor të formës së prerë për krime të caktuara. Kjo e drejtë mund të kufizohet gjithashtu për shtetasit e dënuar sipas një vendimi gjyqësor jo të formës së prerë në juridiksione të caktuara, si dhe për individët që i nënshtrohen një urdhër-arresti ndërkombëtar ose ata të dëbuar nga shtete të veçanta. Përveç kësaj, Kushtetuta përshkruan kategoritë e zyrtarëve, pozitat e të cilëve konsiderohen të papajtueshme me të drejtën për t'u zgjedhur. 

Kandidatët mund të propozohen nga partitë dhe koalicionet e regjistruara në KQZ si subjekte zgjedhore ose të dalin në mënyrë të pavarur. KQZ regjistroi 11 subjekte zgjedhore (tetë parti politike dhe tre koalicione) brenda afatit të 12 marsit. Partive dhe koalicioneve iu kërkua të paraqisnin dy lloje të listave të kandidatëve: një listë të mbyllur me renditje numerike të paracaktuar dhe një listë të veçantë për votim preferencial. Një kandidat mund të shfaqet vetëm në një listë. Kandidatët e pavarur mund të kandidojnë përmes nominimit nga grupe votuesish, por për këto zgjedhje nuk regjistrohet asnjë kandidat i pavarur.

Kandidatët verifikohen nga KQZ-ja në përputhje me Kodin Zgjedhor dhe Ligjin për Dekriminalizimin. Subjektet zgjedhore mund të heqin dhe zëvendësojnë kandidatët përpara se KQZ të finalizojë listat e kandidatëve. KQZ-ja informoi MVZ-në e ODIHR-it se gjatë regjistrimit 16 kandidatë u skualifikuan në bazë të informacionit të dhënë në formularët e tyre të vetëdeklarimit. Partitë e prekura riparaqitën kandidatët e rinj në KQZ. Në afatin ligjor të 25 marsit, KQZ regjistroi 2046 kandidatë, nga të cilët 787 (38,47 për qind) janë gra. Kodi Zgjedhor kërkon që një në çdo tre kandidatë në të dyja listat duhet t'i përkasë gjinisë më pak të përfaqësuar.