Studimi: Shkalla e 17 llojeve të kancerit po rritet vazhdimisht midis brezave të rinj, rreziku më i lartë është për gjeneratën X sesa gjeneratat e tjera të vjetra

Foto ilustruese

SHBA- Shkalla e 17 llojeve të kancerit po rritet vazhdimisht midis brezave të rinj në SHBA, sipas një studimi të madh të udhëhequr nga studiues të Shoqatës Amerikane të Kancerit të botuar në revistën The Lancet Public Health.

Studiuesit morën të dhëna për 23,654,000 pacientë të diagnostikuar me 34 lloje kanceri dhe 7,348,137 vdekje nga 25 lloje kanceri te njerëzit e moshës 25-84 vjeç gjatë periudhës 2000-2019 në SHBA. Për të krahasuar shkallët e kancerit midis brezave, ata llogaritën raportet e incidencës (d.m.th., shfaqjen e sëmundjes si një përqindje e popullsisë për një periudhë të caktuar kohore) dhe normat e vdekshmërisë sipas datës së lindjes, të ndarë në intervale pesëvjeçare nga viti 1920 deri në vitin 1990.

Ata zbuluan se normat e incidencës për tetë nga 34 kanceret e studiuara u rritën me çdo grupmoshë të njëpasnjëshme. Në mënyrë të veçantë, shkalla e incidencës ishte afërsisht dy deri në tre herë më e lartë për kancerin e tiroides, pankreasit, veshkave dhe zorrëve të vogla tek burrat dhe gratë, dhe për kancerin e mëlçisë dhe kanalit biliar intrahepatik tek gratë, në grupin e lindjes së 1990 në krahasim me lindjen e vitit 1955. 

Në të kundërt, për tetë nga këto kancere, tendencat e grupit të moshës së lindjes në shkallën e vdekshmërisë ranë (p.sh., mieloma dhe leuçemia), mbetën të ndenjura (p.sh. zorrët e vogla dhe tiroidet) ose kishin variacione (p.sh. pankreasi dhe veshkat). Reduktimi i vdekshmërisë mund të jetë për shkak të zbulimit të hershëm ose përparimeve në trajtim, ose një kombinimi të të dyjave.

Në të gjitha llojet e kancerit, shkalla e incidencës në grupin e lindjes së vitit 1990 varionte nga 12% më e lartë për kancerin ovarian në 169% më e lartë për kancerin e mitrës sesa shkalla e incidencës në grupin e lindjes me shkallën më të ulët të incidencës. Dhjetë nga 17 kanceret me incidencë në rritje në brezat e rinj janë kancere të lidhura me obezitetin, të cilat studiuesit theksojnë se sugjeron një rol të mundshëm të obezitetit (i cili po rritet më shpejt tek të rinjtë) në tendencat e reja të kancerit në brezat e rinj.

Përveç kësaj, për kancerin e mëlçisë dhe kancerin orofaringeal jo të lidhur me HPV-në , shkalla e incidencës është rritur tek gratë në grupet e njëpasnjëshme të lindjeve që nga viti 1970, ndërsa normat janë ulur ose stabilizuar te meshkujt. Studiuesit vënë në dukje se tendencat në rritje te femrat janë në përputhje me sjelljet e lidhura me alkoolin në mesin e njerëzve të lindur në fund të viteve 1970 dhe në fillim të viteve 1980, si dhe me një përshpejtim të pirjes së tepërt nga viti 1990 deri në 2010. Nga ana tjetër, stabilizimi i kancerit të mëlçisë dhe kanalit biliar intrahepatik incidenca dhe rënia e kancerit oral dhe faringut në grupet e fundit të meshkujve mund të jetë për shkak, të paktën pjesërisht, nga rënia e konsumit të alkoolit dhe e duhanit tek meshkujt e moshës 18-25 vjeç.

"Këto gjetje shtojnë dëshmitë në rritje të rrezikut të rritur të kancerit në brezat pas Baby Boomer (të lindur 1946-1964), duke zgjeruar gjetjet e mëparshme për kancerin e zorrës së trashë në fazën e hershme dhe disa kancere të lidhura me obezitetin për të përfshirë një gamë më të gjerë të llojeve të kancerit", vëren autori kryesor i studimit, Hyuna Sung, një shkencëtare e lartë në Shoqatën Amerikane të Kancerit.

Siç vënë në dukje studiuesit në studim, normat në rritje të incidencës së kancerit në brezat e rinj sugjerojnë se ka pasur rritje të prevalencës së ekspozimeve kancerogjene gjatë jetës së hershme ose në moshën e rritur, të cilat ende nuk janë sqaruar.

"Kohortat e lindjeve, domethënë grupet e njerëzve të klasifikuar sipas vitit të lindjes, ndajnë mjedise unike sociale, ekonomike, politike dhe klimatike, të cilat ndikojnë në ekspozimin e tyre ndaj faktorëve të rrezikut të kancerit gjatë viteve të tyre kritike të zhvillimit. Edhe pse ne kemi identifikuar tendencat e kancerit të lidhura me datën e lindjes, ne ende nuk kemi një shpjegim të qartë përse këto norma po rriten”, shton autori kryesor i studimit.

studim kancer gjenerata x