Vdekjet e emigrantëve në det /Të mbijetuarit flasin për BBC, rrëfejnë histori tronditëse: Roja bregdetare greke dhunoi refugjatët dhe më pas i hodhën në ujë pa jelek shpëtimi!

Roja bregdetare

GREQI- Një investigim i BBC, zbulon se roja bregdetare greke ka shkaktuar vdekjen e dhjetëra emigrantëve në Mesdhe gjatë një periudhe trevjeçare, thonë dëshmitarët, duke përfshirë nëntë të cilët u hodhën qëllimisht në ujë. Të nëntë janë në mesin e më shumë se 40 personave që dyshohet se kanë vdekur si pasojë e dëbimit me forcë nga ujërat territoriale greke, ose të nxjerra përsëri në det pasi arritën në ishujt grekë, ka gjetur analiza e BBC.

Roja bregdetare greke i tha hetimit tonë se kundërshton me forcë të gjitha akuzat për veprimtari të paligjshme shkruan BBC. Ne treguam pamjet e 12 personave duke u ngarkuar në një varkë të rojes bregdetare greke dhe më pas të braktisur në një gomone tek një ish-oficer i lartë i rojes bregdetare greke. Kur u ngrit nga karrigia e tij dhe me mikrofonin ende të ndezur, ai tha se ishte "qartësisht i paligjshëm" dhe "një krim ndërkombëtar".

Qeveria greke është akuzuar prej kohësh për kthime të detyruara - duke i shtyrë njerëzit drejt Turqisë, prej nga kanë kaluar, gjë që është e paligjshme sipas ligjit ndërkombëtar. Por kjo është hera e parë që BBC ka llogaritur numrin e incidenteve që pretendojnë se viktimat kanë ndodhur si rezultat i veprimeve të rojes bregdetare greke.

15 incidentet që analizuam - të datës maj 2020-23 - rezultuan në 43 vdekje. Burimet fillestare ishin kryesisht mediat lokale, OJQ-të dhe roja bregdetare turke. Verifikimi i llogarive të tilla është jashtëzakonisht i vështirë - dëshmitarët shpesh zhduken, ose janë shumë të frikësuar për të folur. Por në katër nga këto raste ne ishim në gjendje të vërtetonim rrëfimet duke folur me dëshmitarë okularë.

Hulumtimi ynë, i cili shfaqet në një dokumentar të ri të BBC-së, Dead Calm: Killing in the Med? , sugjeroi një model të qartë. Në pesë nga incidentet, emigrantët thanë se u hodhën direkt në det nga autoritetet greke. Në katër prej këtyre rasteve ata shpjeguan se si kishin zbritur në ishujt grekë, por u gjuajtën. Në disa incidente të tjera, emigrantët thanë se ishin futur në gomone të fryrë pa motorë, të cilët më pas u shfrynë, ose dukej se ishin shpuar.

Një nga rrëfimet më rrëqethëse u dha nga një burrë nga Kameruni, i cili thotë se u ndoq nga autoritetet greke pasi zbarkoi në ishullin Samos në shtator 2021. Si të gjithë njerëzit që intervistuam, ai tha se po planifikonte të regjistrohej në tokën greke si azilkërkues.

“Ne mezi ishim ankoruar dhe policia erdhi nga pas”,  tha ai. "Ishin dy policë të veshur me të zeza, dhe tre të tjerë me rroba civile. Ata ishin të maskuar, i shihje vetëm sytë."

Ai dhe dy të tjerë - një tjetër nga Kameruni dhe një burrë nga Bregu i Fildishtë - u transferuan në një varkë të rojes bregdetare greke, tha ai, ku ngjarjet morën një kthesë të tmerrshme.

“Ata filluan me [tjetrin] kamerunian. E hodhën në ujë. Burri i Fildishtë tha: 'Më shpëto, nuk dua të vdes... dhe më pas vetëm dora e tij ishte mbi ujë dhe trupi i tij ishte poshtë.

Ngadalë dora i rrëshqiti poshtë dhe uji e përfshiu.

I intervistuari ynë thotë se rrëmbyesit e tij e kanë rrahur.

"Më binin shi në kokë. Ishte sikur po goditnin një kafshë." Dhe më pas ai thotë se e kanë shtyrë edhe atë në ujë - pa jelek shpëtimi. Ai ishte në gjendje të notonte deri në breg, por trupat e dy të tjerëve - Sidy Keita dhe Didier Martial Kouamou Nana - u gjetën në vijën bregdetare turke.

Avokatët e të mbijetuarit kërkojnë që autoritetet greke të hapin një çështje vrasjeje të dyfishtë. Në qershor 2023, një peshkarekë e mbingarkuar rrokulliset përpara një varke patrullimi të rojes bregdetare greke. Më shumë se 600 burra, gra dhe fëmijë vdesin në ujë. Por kush është përgjegjës dhe a ka faj roja bregdetare?

Një tjetër burrë, nga Somalia, i tha BBC-së se si në mars 2021 ai ishte kapur nga ushtria greke me mbërritjen në ishullin e Kios, e cila më pas ia dorëzoi rojes bregdetare greke.

Ai tha se roja bregdetare ia kishte lidhur duart pas shpine, përpara se ta hidhte në ujë.

“Më hodhën me zinxhir në mes të detit, donin të vdisja”, tha ai.

Ai tha se arriti të mbijetonte duke notuar në shpinë, përpara se njëra nga duart e tij të shkëputej nga ligatura. Por deti ishte i trazuar dhe tre në grupin e tij vdiqën. I intervistuari ynë arriti në tokë ku më në fund u pa nga roja bregdetare turke.

Në incidentin me humbjen më të madhe të jetëve - në shtator 2022 - një varkë me 85 emigrantë u përplas me telashe pranë ishullit grek të Rodosit kur motori i saj u ndërpre.

Mohamed, nga Siria, na tha se ata thirrën rojen bregdetare greke për ndihmë - e cila i ngarkoi në një varkë, i ktheu në ujërat turke dhe i futi në gomone. Mohamed thotë se trapi që iu dha atij dhe familjes së tij nuk e kishte mbyllur valvulën siç duhet.

"Ne filluam menjëherë të fundosenim, ata e panë atë... Ata na dëgjuan të gjithëve duke bërtitur, por megjithatë ata na lanë," tha ai për BBC.

“Fëmija i parë që vdiq ishte djali i kushëririt tim… Pas kësaj ishte një nga një. Një fëmijë tjetër, një fëmijë tjetër, pastaj vetë kushëriri im. Në mëngjes kishin vdekur shtatë ose tetë fëmijë.

"Fëmijët e mi nuk vdiqën deri në mëngjes... pak para se të mbërrinte roja bregdetare turke."

Ligji grek u lejon të gjithë emigrantëve që kërkojnë azil të regjistrojnë kërkesën e tyre në disa prej ishujve në qendra të veçanta regjistrimi. Por të intervistuarit tanë - të cilët ne kontaktuam me ndihmën e Grupit të Konsoliduar të Shpëtimit për mbështetjen e migrantëve - thanë se ata u kapën përpara se të arrinin në këto qendra. Ata thanë se këta burra me sa duket do të vepronin të fshehtë - pa uniformë dhe shpesh të maskuar.

Grupet e të drejtave të njeriut pretendojnë se mijëra njerëz që kërkojnë azil në Evropë janë detyruar të kthehen ilegalisht nga Greqia në Turqi dhe u është mohuar e drejta për të kërkuar azil, e cila është e sanksionuar në ligjin ndërkombëtar dhe të BE-së.

greqi emigrante roja bregdetare