Të dhënat: Familjet me arsim të mesëm kishin rritjen më të madhe të buxhetit mujor më 2023

TIRANA- Në familjet që kishin kryefamiljar me arsim të mesëm ose profesional shpenzimet u rritën më shpejt se në ato me arsim 9-vjeçar apo të lartë. Të dhënat nga Anketa e Buxhetit të Familjeve të INSTAT tregojnë se shpenzimet mujore në familjet ku kryefamiljari ishte me arsim profesional u rritën 13% në krahasim me vitin 2022. Ndërsa në familjet që kishin kryefamiljar me arsim të lartë shpenzimet u rritën me 8.1%.

Në të kundërt, familjarët që kishin kryefamiljar me arsim 8-9-vjeçar pësuan rënie të buxhetit me 0,2%, ndërsa tek kryefamiljarët që nuk kishin asnjë nivel arsimi shpenzimet mujore u rritën me 3,2% në vitin 2023 në krahasim me vitin 2022. Arsimi dhe aftësitë janë një aset për të siguruar të ardhura gjatë gjithë jetës. Në Shqipëri, arsimi profesional zë një pjesë modestë (16% të arsimit të mesëm) dhe në anën tjetër, tregu gjithnjë është i etur për profesionet. P.sh. me zhvillimin e turizmit një kërkesë e fortë u shfaq për kuzhiniere dhe punonjës shërbimi. Kërkesa e lartë ndikoi në rritjen më të shpejtë të pagave për këtë profesione. Pagat për stafet e kuzhinës dhe shefin kalojnë nga 1000 deri në 4000 euro, ndërkohë që nevojat po plotësohen me staf të huaj.

Kufizimet në tregun e punës për profesionistët e nivelit të lartë dhe rritja e ofertës për profesione që nuk kanë shumë aftësi po deformojnë tregun e pagave. Mungesa e fuqisë punëtore pa shumë kualifikim dhe zhvillimi i sektorëve që nuk kërkojnë punonjës të kualifikuar ka barazuar pagën teknikut me inxhinierin dhe pastrueses me ekonomistin. Përqendrimi i rritjes ekonomike vetëm në dy sektorë, turizëm dhe ndërtim ka ngushtuar mundësitë për profesionistët dhe menaxherët e nivelit të lartë nga sektorë të tjerë, teksa po rrit ofertën për profesione elementare.

P.sh. një kamerier në strukturat hotelierë në zonat bregdetare paguhet jozyrtarisht nga 800 deri 1000 euro në muaj dhe një pastruese deri në 700. Gjithashtu një punonjës stalle në blegtori në zonën e Fierit paguhet deri në 700 euro në muaj, ndërkohë një ekonomist në Tiranë në vitin e parë të punës nuk merr me shumë se 500 euro në muaj. Mungesat në burimet njerëzore, kryesisht për postet me të ulëta kanë prishur sistemet e referimit të pagave që zotëronte çdo kompani dhe ka shtuar nevojën për fleksibilitet./ Monitor

ekonomi