Oferta monetare e Lekut, me rritjen më të lartë prej më shumë se dy vjetësh

Foto ilustruese

TIRANË- Rritja e kreditimit dhe ndërhyrjet e Bankës së Shqipërisë për të frenuar forcimin e monedhës vendase e kanë rritur ofertën monetare të Lekut në nivelin më të lartë prej më shumë se dy vitesh. Statistikat e Bankës së Shqipërisë tregojnë se në fund të muajit maj, rritja vjetore e agregatit monetar M2 arriti në 5.7%, niveli më i lartë që prej janarit 2022.

Agregati monetar M2 përfaqëson paranë jashtë bankave dhe depozitat bankare në lekë, të përfshira në përkufizimin e parasë së gjerë. Një rritje më e shpejtë e agregatiti M2 tregon se në ekonomi po injektohen më shumë para në monedhën kombëtare.

Fillimi i vitit 2022 shënoi edhe kthesën e kahut të politikës monetare, pas rreth një dekade kur politika monetare kishte lëvizur gjithmonë në kahun stimulues, vetëm me ulje të normës bazë të interesit. Prej atij momenti, rritja e agregatiti M2 u ngadalësua ndjeshëm. Veç politikës monetare, një rol të konsiderueshëm besohet se ka luajtur edhe natyra shtrënguese e politikës fiskale, që në tre vitet e fundit po karakterizohet nga një ulje e ndjeshme e deficiteve buxhetore, madje në pjesën më të madhe të vitit balanca buxhetore ka qenë në suficit.

Rënia e ofertës monetare të lekut ka ndikuar pjesërisht edhe ecurinë e kursit të këmbimit, duke mbështetur forcimin e monedhës vendase kundrejt valutave të tjera dhe kryesisht euros. Por, në pjesën e parë të këtij viti, oferta monetare e lekut po shfaqet në përshpejtim. Rritja e shpejtë e kredisë në monedhën vendase duket të jetë faktor kryesor.

Në fund të muajit maj, portofoli i kredisë për ekonominë arriti vlerën e 783 miliard lekëve, me një rritje vjetore prej afërsisht 10%. Ndërkohë, kredia në monedhën vendase në të njëjtën periudhë rezulton me rritje vjetore dy herë më të lartë, me 20.5%.

Ndërkohë, në rritjen e ofertës së lekut nuk duket të ketë patur ndonjë rol politika fiskale, që vazhdon të ruaj ëtë njëjtat tipare shtrënguese. Madje, suficiti buxhetor paraqitet në rritje të lehtë krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar.

Por, një faktor tjetër që mund të ketë ndikuar në rritjen e ofertës së lekut, pas muajit maj, mund të jenë edhe operacionet e blerjes së valutës nga Banka e Shqipërisë. Për të mos lejuar rënien e mëtejshme të kursit të këmbimit Euro-Lek, Banka e Shqipërisë ka kryer blerje të vazhdueshme të valutës në tregun e brendshëm.

Shumat e blera nuk janë bërë ende publike, megjithatë besohet se kanë qenë të konsiderueshme. Sipas aktorëve të tregut, në mungesë të këtyre blerjeve, kursi i këmbimit të euros do të kishte rënë qysh në muajin paj poshtë kufirit të 100 lekëve. Blerja e valutës së huaj, duke injektuar në tregun financiar sasi të shtuara të lekut mund të ketë ndikuar gjithashtu në rritjen e përshpejtuar të agregatit monetar M2 gjatë muajit maj./ Monitor

leku bsh