Alaska në alarm për shpërthimin e mundshëm të vullkanit gjigant! Rritet aktiviteti sizmik, banorët në panik

ALASKA- Zyrtarët kanë zbuluar një rritje të aktivitetit të tërmeteve në malin Spurr të Alaskës, duke shkaktuar frikën e një shpërthimi të mundshëm. Observatori i Vullkaneve të Alaskës (AVO) raportoi se aktiviteti sizmik është rikthyer në nivelet e marsit me rreth 100 ngjarje në javë, të njëjtin muaj kur zyrtarët paralajmëruan se vullkani mund të shpërthejë brenda disa javësh. Zbulimet e fundit të tërmeteve të thella treguan që magma mbetet aktive nën vullkan.

Këto tërmete shkaktohen nga magma që ngrihet drejt sipërfaqes, duke ushtruar presion mbi shkëmbin përreth dhe duke shkaktuar çarjen e tij. Ndërsa AVO tha se gjasat e një shpërthimi po bien gradualisht, ajo paralajmëroi se “vullkani mbetet në një gjendje të lartë trazirash”.

"Nuk jemi ende jashtë rrezikut, në asnjë mënyrë", tha Matt Haney, një studiues në AVO, për Alaska Public Media të mërkurën. 

Mali Spurr ndodhet rreth 78 milje nga Anchorage, vendbanimi i gati 300,000 njerëzve që kanë filluar të grumbullojnë ushqime dhe pajisje mbrojtëse, duke u përgatitur për mundësinë e një shpërthimi të papritur. 

“Kjo është një fazë frustruese për ndoshta shumë njerëz në komunitet, që ose po rritet ose po zvogëlohet. Ne thjesht po qëndrojmë të qëndrueshëm”, tha një gjeofizikan i Shërbimit Gjeologjik të SHBA-së në Anchorage, Dave Schneider.

Ekspertët vlerësojnë se krateri në majë të vullkanit nuk ka shpërthyer për 5,000 vjet. Por krateri i tij anësor, i quajtur Maja e Kraterit, shpërtheu për herë të fundit vetëm 30 vjet më parë. Zyrtarët kanë qenë duke monitoruar Malin Spurr që nga prilli i vitit 2024, kur filloi aktiviteti sizmik. Deri në tetor, shkalla e tërmeteve u rrit nga një mesatare prej 30 në javë në 125 në javë. Ndërsa numri i tërmeteve është zvogëluar gjatë gjithë këtij viti, aktiviteti duket se është rritur muajin e fundit. 

“Aktiviteti i tërmeteve nën malin Spurr mbetet i lartë. Pas një rënieje të vazhdueshme nga fundi i marsit deri në prill, sipërfaqja e cekët është rritur”, tha AVO.

Shkencëtarët matën kohët e fundit emetimet e gazrave nga Mali Spurr dhe zbuluan se, ndërsa nivelet janë pak më të ulëta se muajin e kaluar, ato janë ende më të larta se normale.  Si dioksidi i karbonit ashtu edhe dioksidi i squfurit po çlirohen nga vullkani me ritme mbi nivelet në sfond, shenja se magma mbetet aktive nën sipërfaqe. AVO vuri në dukje se nivele të ngjashme u vunë re në vitet 2004 deri në 2006, një periudhë trazirash kur Mali Spurr nuk shpërtheu.   

Dioksidi i karbonit dhe dioksidi i squfurit janë përbërës natyrorë të magmës, të cilët çlirohen kur shkëmbi i shkrirë ngrihet drejt sipërfaqes. Megjithatë, AVO kohët e fundit ka zbuluar një pauzë në deformimin e tokës, duke sugjeruar që ndërhyrja e cekët e magmës është ndalur përkohësisht.

“Ndalesa në deformim tregon që ngritja e magmës në nivele të cekëta nën vullkan gjatë 17 muajve të fundit është ndalur. Kjo ndërhyrje e magmës mund të çojë ende në një shpërthim, por aktiviteti i gazit dhe tërmeteve nuk tregon qartë një sistem të paqëndrueshëm ose që ushtron presion", tha agjencia.

Agjencia shtoi se shumica e ndërhyrjeve të magmës, si ato të vërejtura në malin Spurr gjatë trazirave të viteve 2004-2006, nuk çojnë në shpërthime. Megjithatë, ai paralajmëroi se një pauzë e ngjashme në deformim ndodhi në vjeshtën e vitit 2024, dhe lëvizja e magmës mund të rifillojë në çdo kohë. Nëse shpërthimi ndodh, Mali Spurr do të nxirrte re të shumta hiri që do të ngriheshin deri në 50,000 metra në ajër.