Analiza: Çfarë mund të ketë shkaktuar ndërprerjen e madhe të energjisë elektrike në Spanjë dhe Portugali?

SPANJË- Disa skenarë janë paraqitur nga ekspertët si një shkak i mundshëm pas ndërprerjes së madhe të energjisë që zhyti në rrëmujë Spanjën dhe Portugalinë. Furnizimet me energji elektrike po kthehen ngadalë në disa pjesë të Spanjës dhe Portugalisë pasi një ndërprerje e madhe e energjisë të hënën shkaktoi kaos për ata që jetojnë në të gjithë Gadishullin Iberik. 

Ndërprerja e energjisë ndaloi trenat dhe hekurudhat e metrosë, ndërpreu shërbimin telefonik dhe lidhjet e internetit dhe mbylli makinat ATM dhe semaforët në të gjithë vendet e stendave dhe pjesëve të Francës. Red Electrica, operatori kombëtar i rrjetit të Spanjës, tha në një deklaratë se furnizimet me energji elektrike ishin rikthyer në pjesë të disa rajoneve, duke përfshirë Katalonjën, Andalucia, Vendin Bask dhe Castille dhe Leon të hënën në mbrëmje.

Eduardo Prieto, kreu i operacioneve në Red Eletrica, i tha Associated Press se situata ishte e paprecedentë, duke e quajtur ngjarjen të jashtëzakonshme dhe të jashtëzakonshme. Ndërsa Teresa Ribera, nënkryetare ekzekutive e Komisionit Evropian e ngarkuar me promovimin e energjisë së pastër, e quajti incidentin një nga episodet më serioze të regjistruara në Evropë në kohët e fundit.  

Autoritetet po kërkojnë ende të përcaktojnë shkakun e saktë të ndërprerjes, por ekspertët kanë nxjerrë disa skenarë të mundshëm se pse ndodhi. Duhet të theksohet, megjithatë, se aktualisht ka pak prova për të thënë përfundimisht se çfarë shkoi keq.

Fenomeni i rrallë atmosferik?

Raportet sugjeruan se ndërprerja mund të ishte rezultat i një fenomeni të rrallë të quajtur "dridhje e induktuar e atmosferës", e cila shkaktoi lëkundje anormale në linjat e tensionit të lartë të rrjetit energjetik të Spanjës. 

"Këto lëkundje shkaktuan dështime të sinkronizimit midis sistemeve elektrike, duke çuar në shqetësime të njëpasnjëshme në të gjithë rrjetet e ndërlidhura evropiane," thuhet se i tha BBC-së të hënën pasdite kompania portugeze e energjisë REN. 

REN më pas i hodhi poshtë këto pretendime në mediat portugeze. Solomon Brown, një profesor i sistemeve të procesit dhe energjisë në Universitetin e Sheffield në Mbretërinë e Bashkuar, tha se një dridhje e shkaktuar atmosferike mund të konsiderohet ekuivalenti i nxitjes së një ndryshimi të vogël në fushën elektromagnetike lokale.

"Kjo do të kishte të njëjtin lloj ndikimi si, të themi, një ngjarje diellore dhe mund të shkaktojë çekuilibër në rrjedhat e energjisë elektrike që do të duhej të kontrolloheshin," tha ai për Euronews Next. 

Në rastet kur shqetësimi është shumë i madh, vazhdoi Brown, operatorët mund ta mbyllin rrjetin dhe ta ndizin ngadalë. Edhe pse nuk është ekspert në rrjetin spanjoll-portugez, Brown beson se të dy janë të ndërlidhur përmes kabllove të tensionit të lartë që sinkronizohen për të krijuar një rrjet të vetëm energjie. 

"Kjo është mjaft e zakonshme dhe për Evropën, ndihmon në krijimin e një rrjeti të vetëm energjie që mund të bashkëpunojë, por në kohë stresi duhet të menaxhohet veçmas dhe të bashkohet," tha ai. 

Probleme të mundshme të rrjetit

Onyema Nduka, një pedagoge e lartë për qëndrueshmërinë e energjisë në Universitetin e Londrës, tha se rrjetet e energjisë elektrike janë normalisht të ndërlidhura sepse termocentralet që i furnizojnë ato ndodhen shumë larg qyteteve.  Kjo do të thotë se një ndërprerje e energjisë në një pjesë të rrjetit mund të "çojë në një efekt kaskadues në zona të tjera".

"Idealisht, tepricat janë të integruara në sistem, të tilla si të kesh pika të shumta furnizimi, gjeneratorë rezervë të vendosur në vende të ndryshme, tela dhe kabllo të ndërlidhura etj," tha ajo. 

Sulmi kibernetik i përjashtuar nga disa, jo të gjithë

Juanma Moreno, presidente e qeverisë rajonale të Andaluzisë, tha të hënën se një sulm kibernetik nuk ishte përjashtuar dhe këshilloi qytetarët të jenë të kujdesshëm. Megjithatë, pretendimi për sulm kibernetik është hedhur poshtë nga zyrtarë, duke përfshirë Pedro Sanchez, kryeministri i Spanjës, Luis Montenegro, kryeministri i Portugalisë dhe Antonio Costa, presidenti i Këshillit Evropian. 

"Spanja ka mekanizma për t'u marrë me këto lloj situatash. Edhe një herë i bëj thirrje publikut që të bashkëpunojë me të gjitha autoritetet dhe të veprojë me përgjegjësi dhe civilizim, siç kemi bërë gjithmonë”, postoi Sanchez në platformën e mediave sociale X.

Qendra Kombëtare Portugeze e Sigurisë Kibernetike tha gjithashtu në një deklaratë se nuk kishte asnjë indikacion se ndërprerja ishte për shkak të një sulmi kibernetik. Në komentet për Euronews, Taco Engelaar, drejtor menaxhues në ekspertët e infrastrukturës energjetike Neara, pohoi se ndërlidhja e rrjeteve kombëtare dhe sistemeve të tyre do të nënkuptonte se një defekt ose sulm do të kishte të njëjtin rezultat neto.

“Një defekt kaq i përhapur i rrjetit është jashtëzakonisht i pazakontë dhe mund të shkaktohet nga një numër gjërash: mund të ketë një defekt fizik në rrjet që sjell ndërprerje të energjisë, një sulm kibernetik i koordinuar mund të jetë pas tij, ose një çekuilibër dramatik midis kërkesës dhe ofertës e ka çuar sistemin e rrjetit në teh.

Nëse është një gabim i sistemit, atëherë ndërlidhja midis rrjeteve të ndryshme rajonale dhe kombëtare mund të çojë në gjurmën e madhe të ndërprerjeve që po shohim sot [të hënën]. E njëjta gjë vlen edhe për një sulm kibernetik  shumë nga këto sisteme janë të lidhura dhe ndajnë asete  rrëzimi i njërit mund të shkatërrojë shumë", përfundoi ai./Euronews

spanjë portugali ndërprerjen e madhe të energjisë elektrike