Bloomberg: Shpallja e tarifave të Trump mund të jetë një epokë e re rreziku për ekonominë globale

SHBA- Presidenti Donald Trump të mërkurën do të shpallë kufizimet më të gjera tregtare të SHBA në një shekull, në një goditje që përmbys sistemin tregtar global të pasluftës dhe paraqet rreziqe ekonomike të vështira për t’u parashikuar. Planet e administratës për të vendosur ato që Trump i quan tarifa reciproke i kanë lënë investitorët, drejtuesit, zyrtarët qeveritarë dhe konsumatorët në mbarë botën, të hamendësojnë se çfarë i prêt kur ai të dalë në podium në orën 16:00.

Ndërsa Trump nuk ka specifikuar ende objektivat, ai ka qortuar Bashkimin Europian, Meksikën, Kanadanë, Japoninë, Korenë e Jugut, Vietnamin dhe Indinë në përpjekje për të ndëshkuar atë, që ai i sheh si praktika të padrejta tregtare. Rreth 33 trilion dollarë në tregtinë globale janë në pikëpyetje dhe vendet nga Brazili në Kinë përballen me një rënie 4% deri në 90% në eksportet e tyre në SHBA. Indeksi i pasigurisë së politikës tregtare globale u rrit në nivelin më të lartë që nga viti 2009.

Tarifa mesatare e SHBA-së për të gjitha vendet ka të ngjarë të rritet me 15 pikë përqindjeje këtë vit, sipas ekonomistëve të Goldman Sachs Group Inc. – duke paralajmëruar se do të rriste inflacionin bazë, do të dobësonte rritjen dhe do të përshkallëzonte rrezikun e një recesioni.

Veprimet e së mërkurës vijnë në krye të hapave të ndërmarrë tashmë, që kur Trump mori detyrën në janar. Administrata ka vendosur një mbitaksë kumulative 20% për të gjitha mallrat e importuara nga Kina, dhe ka norma prej 25% në fuqi për një pjesë të mallrave nga Meksika dhe Kanadaja. Ekziston gjithashtu një tarifë globale 25% për importet e çelikut dhe aluminit. Trump ka nënshkruar gjithashtu një shpallje për të zbatuar një tarifë 25% për automjetet dhe importet e disa pjesëve të automjeteve, e cila do të hyjë në fuqi më 3 prill në Uashington. Do të vijnë taksa të tjera në nivel sektori, të tilla si ato farmaceutike.

Përcaktimi i reciprocitetit

Trump ka thënë se të ashtuquajturat tarifa reciproke të tij do të synojnë të përputhen me barrierat tarifore dhe jo-tarifore, që partnerët tregtarë vendosin ndaj firmave amerikane, duke përfshirë ato që zyrtarët konsiderojnë teprica tregtare të mëdha me SHBA-në, taksa të caktuara dhe taksa të nivelit të artikujve. Për pak më shumë se një muaj, zyrtarët janë përpjekur të ndjekin direktivën e tij të shpallur më 13 shkurt për “tregti të drejtë dhe reciproke”.

Për muaj të tërë, analistët janë përpjekur të projektojnë pasojat e mundshme të tarifave, duke u mbështetur në një sërë skenarësh. Bloomberg Economics thotë se një përqasje maksimale do të shtonte deri në 28 pikë përqindjeje në normat mesatare të tarifave amerikane – duke krijuar një goditje 4% ndaj PBB-së së SHBA dhe duke rritur çmimet me 2.5%, gjatë një periudhe dy deri në tre vjet.

Ndikimi tek partnerët tregtarë, në të gjithë skenarët, do të ishte i rëndë. Kina, BE dhe India mund të kryesojnë listën e vendeve të prekura, kur bëhet fjalë për ndikimin në eksportet në SHBA – edhe pse ekonomitë e tyre mund t’ia dalin mbanë. Kanadaja dhe vendet në Azinë Juglindore ka të ngjarë të ndjejnë një ndikim të përgjithshëm më të madh.

Stagflacioni, ku rritja e ngadaltë shoqërohet me presione të vazhdueshme të rritjes së çmimeve, është gjithashtu një shqetësim. Situata është e krahasueshme me episodin e stagflacionit të viteve 1970 të nxitur nga shoku i naftës, sipas Shang-Jin Wei nga Shkolla e Biznesit Columbia në Nju Jork dhe ish-Kryeekonomist i Bankës Aziatike të Zhvillimit.

Partnerët tregtarë kanë zbatuar një sërë qasjesh deri më tani. Kina, një fokus prej kohësh për Trump, u kundërpërgjigj tarifave në fillim të këtij viti, megjithëse taksa ishte më e vogël se ajo amerikane dhe aplikohej për një grup më të kufizuar mallrash amerikanë. Bashkimi Europian dhe Kanadaja morën hak menjëherë.

Shumë fuqi të mëdha ekonomike kanë kërkuar të negociojnë përjashtimet nga taksat. Vendet, përfshirë Vietnamin, janë zotuar të blejnë më shumë mallra amerikane në përpjekje për të trajtuar tepricat e tyre me SHBA-në dhe kanë ulur tarifat e importit për një sërë produktesh.

Aksionet amerikane shënuan performancën më të keqe tremujore që nga viti 2023 në tre muajt e parë të këtij viti, megjithëse pjesa më e madhe e pjesës tjetër të botës pati fitime. Bonot e Thesarit të SHBA-së u rritën pothuajse 3%, pjesërisht falë shqetësimeve në rritje për rritjen. Ari ka arritur nivele rekord ndërsa dollari është dobësuar. Disa investitorë argumentojnë se pesimizmi është i tepruar dhe tregojnë potencialin për marrëveshje tregtare në kohë.

Shumë kompani amerikane kanë shprehur shqetësimin për detyrimet e reja, që rrisin kostot dhe zvogëlojnë marzhin. Drejtuesit e huaj duhet të peshojnë, nëse do të zhvendosin të paktën një pjesë të prodhimit në SHBA në mënyrë që të shmangin tarifat.

“Është e qartë, komuniteti global i biznesit e shikon këtë me frikë”, duke pasur parasysh mungesën e qartësisë dhe aksioneve të larta të përfshira në ribalancimin e një ekonomie, që përbën rreth një të katërtën e PBB-së botërore, tha John Denton, ish-diplomat australian që tani është sekretar i përgjithshëm i Dhomës Ndërkombëtare të Tregtisë. / Bloomberg

shba