"Ishin të pagjurmueshme për disa ditë!" Skandali me mbetjet toksike/ BAN: Fikja GPS lokalizues, e paligjshme, anijet patën kontakt me Shqipërinë

TIRANA- Media “ManifoldTimes”, në Singapor, i ka dedikuar një artikull çështjes së skandalit të transportit të mbetjeve toksike nga Shqipëria drejtë Azisë. Në artikull shkruhet se organizata joqeveritare ekologjike me qendër në SHBA, “Basel Network Action” dyshon se të dyja mjetet lundruese e kanë fikur sinjalin për më shumë se çfarë duhet. Sipas medias, duke e krahasuar me informacionet e mëparshme të publikuara, fillimisht ka qenë “Compton Maersk” me 60 kontejnerë që fiku GPS lokalizues, më 1 korrik kur iu afrua Afrikës së Jugut, në portin Cape Town. 

Por që prej 9 gushtit besohet dhe dyshohet se edhe “Candor”, me 40 kontejnerë, ka bërë të njëjtën gjë. Duke iu referuar BAN, konstatohet se “anijet e kanë fikur GPS jo siç ndodh zakonisht me anijet e tjera apo në rrethana të ngjashme”, por më shumë dhe në mënyrë të çuditshme. Madje shkruhet edhe se të dyja anijet “Compton” dhe “Candor” kanë mbajtur komunikime në distancë nga Afrika dhe më pas Singapori, me Shqipërinë.

“ManifoldTimes” ka detajuar informacione shtesë, duke hedhur dyshime tek kompania transportuese ndërkombëtare detare “Maersk”. Kjo kompani i cilësoi informacionet të pavërteta duke iu përgjigjur interesit dhe pyetjeve të medias në fjalë në Singapor. Kompania tha se fikja e sinjalit ndodh herë pas here për shkak edhe të sigurisë detare që hasin ekuipazhet. Organizata BAN, sipas medias në fjalë, ka kërkuar që edhe “Maersk” të hetohet, sepse nuk duhet të merrte në dorëzim një ngarkesë me 102 kontejnerë dhe peshë mbi 800 tonë, pa ditur përmbajtjen apo llojin e saj.

Artikulli i plotë i “ManifoldTimes”:

Sipas grupit mbikëqyrës ndërkombëtar, rreth 816 tonë totale metrikë mbetjesh të rrezikshme që dyshohet se ndodhen në 100 kontejnerë të transferuara nga dy anije të çarteruara të AP Moller-Maersk (Maersk) do të kthehen në vendin e tyre të origjinës, Shqipëri, në vend që të dërgohen në Tajlandë. BAN tha se 100 kontejnerët në fjalë u transportuan në korrik nga Shqipëria në Trieste, Itali, ku u ngarkuan në dy anije Maersk, Maersk Campton dhe Maersk Candor. 

Ndërsa dy anijet lundruan drejt Azisë Juglindore, BAN dhe partnerët e saj, organizatat e drejtësisë mjedisore, GroundWork, Friends of the Earth në Afrikën e Jugut dhe Ecological Alert and Recovery – Tajlandë, u përpoqën që anijet të ndaloheshin nga vendet e tranzitit.  Megjithatë, BAN pretendoi se të dyja anijet u "errësuan" në pjesë të udhëtimit të tyre duke çaktivizuar transponderët e tyre AIS GPS për periudha shumë më të gjata se sa ato që ekspertët e transportit kanë vënë në dukje se është normale, e cila mund të ketë qenë e paligjshme.

Sipas Konventës së Bazelit, traktati i OKB-së që rregullon tregtinë e mbetjeve të rrezikshme dhe mbetjeve të tjera, transportin e mbetjeve të rrezikshme pa miratimin e vendit eksportues (Shqipëria), vendeve transitore ose vendit të planifikuar importues (Tajlandë) është trafik i paligjshëm i mbetjeve. Shqipëria nuk u informua asnjëherë për eksportin nga eksportuesi, shtetet transit nuk u informuan dhe Tajlanda nuk mori asnjë njoftim. 

“Për shkak të këtij fakti, Maersk po rrezikon përgjegjësinë e mundshme të trafikimit kriminal të mbeturinave,” tha mbikëqyrësi. 

Sipas BAN, anija kryesore, Campton, besohet se ka shkarkuar 40 kontejnerët e saj me mbetje të dyshuara të rrezikshme më 18 gusht në Singapor.  Më 19 gusht 19, këta kontejnerë u renditën se kishin përfunduar transferimin në anijen Maria Saveria të Kompanisë së Transportit Mesdhetar SA (e njohur publikisht si MSC), e planifikuar të lundronte në Itali më 21 gusht, ku supozohet se do të transferoheshin në një anije tjetër me destinacion Durrësin. 

"Anija e dytë Maersk që transportonte mbetje të dyshuara të rrezikshme, Maersk Candor, ka qenë 'errësirë' që nga 9 gushti, një kohë shumë e pazakontë, dhe pritet në Singapor më 24 gusht" tha ai. 

Një zëdhënës i Maersk tha për Manifold Times se vuri në dukje raportet e mediave në lidhje me dy anijet me qira të Maersk, Campton dhe Candor .

“Fatkeqësisht, disa informacione ishin të pasakta. Për shembull, sipas një njoftimi për shtyp nga një OJQ e datës 5 gusht, anijet po niseshin nga Shqipëria në Tajlandë duke transportuar mbetje të rrezikshme – me një thirrje në Afrikën e Jugut në oraret e tyre. E gjithë kjo është e pasaktë, anijet nuk kanë thirrur kurrë Shqipërinë apo Afrikën e Jugut, as nuk kanë ndonjë udhëtim të planifikuar në Tajlandë.”

Zëdhënësi nuk iu përgjigj pyetjeve nëse Campton shkarkonte kontejnerë me mbetje të dyshuara të rrezikshme në Singapor. 

Ai shtoi: “Për më tepër, OJQ-ja ka bërë spekulime se pse gjurmuesi AIS i Maersk Campton ishte fikur. Me situatën aktuale të sigurisë në ujërat rreth rajonit të Lindjes së Mesme, nuk është e pazakontë që disa pronarë anijesh mund të çaktivizojnë AIS-in e tyre për shkak të shqetësimeve të sigurisë.

Si Maersk Campton dhe Maersk Candor po i mbanin këto kontejnerë në emër të një linje tjetër detare. Asnjë prej këtyre kontejnerëve nuk është deklaruar se përmban mbetje të rrezikshme. Nëse do të ishin deklaruar se përmbajnë mbetje të rrezikshme, Maersk do të kishte refuzuar t'i transportonte ato."

“Në përgjigje të spekulimeve për përmbajtjen e kontejnerëve, Maersk u koordinua menjëherë me autoritetet përkatëse dhe linjën e transportit përgjegjës për këto kontejnerë për të rregulluar kthimin e tyre në Shqipëri. Të gjithë kontejnerët tani janë në rrugën e kthimit.”

mbetjet toksike