BOTA

Analiza e CNN: Pse Trump po rishkruan historinë ekonomike të SHBA?

r.ll Përditësimi i fundit 5 Prill 2025, 14:55
Analiza e CNN: Pse Trump po rishkruan historinë ekonomike të SHBA?
donald trump

SHBA- Presidenti Donald Trump dëshiron që amerikanët ta shohin historinë sipas tij, historianët qofshin të mallkuar. Nga njëra anë, Trump po përpiqet në mënyrë aktive të ndalojë çdo rivlerësim të historisë racore amerikane, në kampuse dhe në muze, për të kursyer vendin nga çdo "turp kombëtar" për të kaluarën e tij të njollosur.

Nga ana tjetër, ai po rishkruan në mënyrë aktive historinë ekonomike për të bindur amerikanët se gjithçka që u është mësuar deri tani është e gabuar dhe se politika e tij e re e ashpër e tarifave nuk do të jetë rritja më e madhe e taksave në historinë amerikane, siç argumentojnë disa ekonomistë dhe republikanë të tjerë.

Versioni i pranuar i historisë, të cilin mund ta kujtoni ose jo nga mësuesi i historisë i Ben Stein në "Ferris Bueller's Day Off", është se Kongresi ngriti tarifat me aktin tarifor Smoot-Hawley në 1930 në një përpjekje për të "zbutur efektet e Depresionit të Madh".

"A funksionoi?" E pyeti Stein klasën. "Akush? Dikush i di efektet? Nuk funksionoi dhe Shtetet e Bashkuara u zhytën më thellë në Depresionin e Madh."

Trump mbajti qëndrimin e kundërt të mërkurën, duke u thënë amerikanëve se nëse Kongresi do t'i qëndronte tarifave, Depresioni i Madh "do të kishte qenë një histori shumë e ndryshme". Që Trump duhet të nxjerrë në pah faktet për të riedukuar popullsinë, ndoshta nuk duhet të jetë befasuese nga lideri i një lëvizjeje të ndërtuar mbi një premtim të prapambetur për ta bërë vendin "përsëri të madh".

"Ne kemi një president të shekullit të 20-të në një ekonomi të shekullit të 21-të, i cili dëshiron të na kthejë në shekullin e 19-të," shkroi Douglas Irwin, një profesor i ekonomisë Dartmouth, në X.

Irwin është autor i librave të shumtë, duke përfshirë "Përplasja mbi tregtinë: një histori e politikës tregtare të SHBA". Ne folëm vitin e kaluar, kur ai më dha një kurs përplasjeje në historinë e tarifave amerikane që nuk kishte pothuajse asnjë ngjashmëri me atë që Trump u tha amerikanëve të mërkurën.

Ja një vështrim se si Trump e përshkroi historinë, me një kontekst të shtuar.

“Nga viti 1789 deri në 1913, ne ishim një komb i mbështetur nga tarifat dhe Shtetet e Bashkuara ishin proporcionalisht më të pasurat që kanë qenë ndonjëherë.”, tha Trump.

Trump nuk tha se çfarë donte të thoshte me fjalët "proporcionalisht më i pasuri", por nga çdo përkufizim standard i fjalës pasuri, ai nuk është në një bazë të fortë.

Sipas shifrave, SHBA-ja sot është një vend jashtëzakonisht i pasur, siç shpjegoi në Fox Business ish-senatori Pat Toomey, një republikan, teksa shkatërronte planin tarifor të Trump.

“Për gjithë këtë diskutim se sa keq jemi keqtrajtuar dhe grabitur dhe sa e tmerrshme ka qenë, ne jemi ekonomia më e madhe në botë me katër përqind të popullsisë së botës,” tha Toomey.

"Ne kemi 25 për qind të prodhimit ekonomik të botës. Ne jemi eksportuesi më i madh bujqësor në botë. Ne – prodhimi ynë, prodhimi vendas është në kulmin e të gjitha kohërave. Ne po e bëjmë këtë me më pak punëtorë, kryesisht sepse automatizimi na ka lejuar ta bëjmë atë në mënyrë shumë më produktive."

Amerikanët janë të pasur për sa i përket standardit të jetesës. Shumica e njerëzve sot kanë tualete të brendshme, ajër të kondicionuar, akses në dyqane ushqimore moderne, vaksina dhe mbajnë një super pajisje inteligjente në xhep. Në atë kohë, pothuajse askush nuk kishte asnjë nga ato gjëra.

Nuk kishte Medicare të Sigurimeve Shoqërore, kështu që të moshuarit u lanë të kujdeseshin për veten e tyre në një nivel që amerikanët modernë nuk do ta kuptonin.

"Në vitet 1880, ata krijuan një komision për të vendosur se çfarë do të bënin me shumat e mëdha të parave që po mblidhnin. Ne po mblidhnim kaq shumë para aq shpejt, sa nuk dinim çfarë të bënim me to. A nuk është një problem i mirë për të pasur?", tha Trump

Nuk është e qartë se cilit komision i referohet Trump. Një komision tarifor në 1883 nën Presidentin Chester A. Arthur rekomandoi uljen e tarifave, por u injorua nga Kongresi. Kushtetuta e vendos Kongresin në krye të vendimeve për  tarifat, por ligjvënësit, gjatë viteve, ia kanë dorëzuar presidentit një pjesë të madhe të këtij autoriteti.

Tepricat e viteve 1880 ndoshta kishin të bënin më shumë me faktin se qeveria ishte shumë më e vogël. Gjëra të tilla si Medicare dhe Sigurimet Shoqërore, shkarkimi më i madh i dollarëve të taksave amerikane sot, nuk ekzistonin dhe ushtria amerikane, marrësi më i madh i financimit, ishte një pjesë e vogël e asaj që është sot.

Trump ka ngritur në piedestal gjithashtu Presidentin William McKinley, i cili përpara se të ishte president shtyu për Tarifën McKinley, me të cilën Kongresi ngriti tarifat në vitet 1890. Votuesit e perceptuan tarifën si përfitim për të pasurit dhe republikanët më pas humbën Dhomën e Përfaqësuesve në një nga ndryshimet më të mëdha të pushtetit në historinë e SHBA.

Profesori i Stanfordit, Richard White, më tha në një pyetje dhe përgjigje për Epokën e Artë se ka dallime strukturore midis vendit në shekullin e 19-të dhe vendit sot, që i bëjnë këto krahasime jashtëzakonisht të vështira për t'u bërë.

“Një nga gjërat që McKinley po përpiqej të bënte, dhe republikanët po përpiqeshin të bënte, ishte të rriste tarifën në mënyrë që të reduktonte deficitin federal duke i bërë tarifat aq të larta, sa që do të ulte të ardhurat nga taksat sepse ata vërtet ishin të shqetësuar për deflacionin që po vinte me Standardin e Arit”, tha White.

“Tani jemi në një situatë shumë të ndryshme, sepse tani kemi deficite të mëdha dhe ideja që tarifa do të sjellë të ardhura nuk është me të vërtetë diçka që do të ndodhë,” shtoi White.

Në vitet 1880, SHBA po industrializohej me shpejtësi dhe shumë vende të tjera, të cilat po industrializohen sot, nuk ishin ende në atë rrugë.

“Më pas, në vitin 1913, për arsye të panjohura për njerëzimin, ata vendosën tatimin mbi të ardhurat në mënyrë që qytetarët, dhe jo vendet e huaja, të fillonin të paguanin paratë e nevojshme për të drejtuar qeverinë tonë.”, tha Trump.

Arsyet e tatimit mbi të ardhurat janë mjaft të thjeshta. Kongresi u përpoq të vendoste një taksë mbi të ardhurat më herët në një projekt-ligj ku u përpoq të ulte tarifat, sipas Arkivit Kombëtar. Por Gjykata e Lartë uli tatimin mbi të ardhurat. Më herët në historinë e SHBA-së, një taksë mbi të ardhurat ishte miratuar përkohësisht për të paguar për Luftën Civile. Zbatimi i një Amendamenti Kushtetues kërkon miratimin e tre të katërtave të shteteve, ndaj ky ishte vullneti i shumicës në atë kohë.

Trump shpesh thotë se vendet e huaja paguajnë tarifa. Nuk është e vërtetë. Importuesit amerikanë i paguajnë ato, por në të vërtetë konsumatorët dhe bizneset amerikane përfundojnë duke paguar faturën.

"Pastaj në vitin 1929, gjithçka mori një fund shumë të papritur me Depresionin e Madh dhe nuk do të kishte ndodhur kurrë nëse ata do të kishin qëndruar me politikën tarifore. Do të kishte qenë një histori shumë e ndryshme.", tha Trump.

Ai duhet t'i referohet këtu ligjit të lartpërmendur tarifor Smoot-Hawley, i miratuar jo shumë kohë pas rrëzimit të tregut të aksioneve të vitit 1929, sipas Arkivit Kombëtar, i cili vëren se historianët debatojnë se çfarë roli luajti tarifa Smoot-Hawley, ose tarifat tashmë në vend në shkaktimin ose thellimin e Depresionit të Madh./CNN

donald trump

video

Drejtori i ardhshëm i administratës.

Drejtori i ardhshëm i administratës.

Premtimet e Edi Ramës në Berat

Thonë se tragjedia dhe komedia ecin bashkë: Rilindja nisi si humor i zi, po mbaron si dramë mavi.

Një studim shkencor ka vërtetuar se tallavaja është muzika qe rrit sasine e qumështit tek delet.

Premtimet e Edi Ramës në Tepelenë.

Premtimet e Edi Ramës për Memaliaj.

PIRANJAT SHOW SEZONI 7 - EPISODI 13

PS-PD, flasin dy zonja Tirone

Beteja e premtimeve për 'kapjen' e pensionistëve

Ku ka përfunduar bursa e 17 vjeçares

A po na përgjojnë me 'DPI'

Arsimi sot!

Çështja Mcgonigal dhe lobimet okulte

Kush po e shkatërron Tiranën?

Rama mitingu në Kukës

Afera e 'Tigrave' dhe heshtja e zonjës Balluku

PIRANJAT SHOW SEZONI 7 - EPISODI 12

Paralajmërimi i Piranjave

Gënjeshtrat e kryeministrit për energjinë

Mbeturinat e shijakut 'infektojnë' Fushë-Krujën

Ndërtimet abuzive në velipojë

Gjuha vulgare e një kryeministri

Ti nuk je vetem nje vote!

Dherat dhe inertet 'pushtojnë' Tiranën

Performanca e Zegjinesë së Roskovecit

Homazh per Papa Franceskon nga Dom Mark Pashkja

PIRANJAT SHOW SEZONI 7 - EPISODI 11

Një hormon i rrezikshëm në tavolinën tonë

Monologu: Pensionistët në 2025-ën

Mitingjet e PS dhe administrata në aksion

Fasulet që parashikojnë fatin

Landfilli i paligjshëm i Shijakut

1... ditë me Doktorin

Edi Rama - Cirku i fundjavës

PIRANJAT SHOW SEZONI 7 - EPISODI 10

PS-PD, beteja për Elbasanin

Nga premtimi për punë tek kërcënimi me jetë

Makthi i urgjencës së QSUNT 2

Rruga e bllokuar dhe premtimi i kryetares

Misioni i devijuar i Crimson Finance Fund Albania

E ardhmja e fëmijëve, peng i një firme

Roskoveci High-Tech dhe memoria e kryetares

Edi Rama hap fushaten ne studion e Piranjave duke prezantuar per herë te pare pasaporten biometrike

PIRANJAT SHOW SEZONI 7 - EPISODI 9

Gjithçka...për një celular

A na duhet vërtet pasaporta e BE-së

Në kërkim të Habibes

Ngjarja e Lushnjes dhe indiferenca e shoqërisë

Triumfi i Anisës

Helikopteri i Gjestit dhe mashtrimi i madh