"Thriller" në Stamboll përpara takimit të liderëve Ukrainë-Rusi/ A do të ulet Putini në tryezën e negociatave?

TURQI- Gjatë ditës së nesërme, të enjten, kur diplomatët raportojnë se "dikush nga Rusia, me dikë nga Ukraina" do të takohen në Stamboll për bisedime paqeje, të gjitha dritat janë mbi një person: atë të Presidentit rus Vladimir Putin, pasi nëse ai do të marrë pjesë do të përcaktojë edhe listën e atyre që do të jenë të pranishëm në bisedimet e para të drejtpërdrejta midis dy vendeve që kur Rusia pushtoi Ukrainën në vitin 2022.

Për momentin, Kremlini po e mban nën kontroll nëse Rusia do të përfaqësohet nga Presidenti Putin, apo nga kreu i diplomacisë ruse, Sergei Lavrov, apo nga dikush tjetër. Ajo që është e sigurt është se në Stamboll, Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky, së bashku me homologun e tij turk, Tayyip Erdogan, dhe të dërguarit amerikanë (Steve Witkoff dhe Keith Kellogg), do të presin Vladimir Putinin.

Presidenti Zelensky tashmë ka filluar të ngrejë zërin, duke e bërë të qartë se ai i konsideron bisedimet e paqes vetëm ato në të cilat merr pjesë Presidenti Putin, "sepse gjithçka në Rusi varet tërësisht prej tij". Por ai e sfidon Vladimir Putinin në një lojë të veçantë, duke parashikuar se presidenti rus nuk do të marrë pjesë në Stamboll sepse "Putin ka frikë të flasë me mua drejtpërdrejt".

Nëse lideri rus do të udhëtojë për në Stamboll, me sa duket pritet edhe nga Presidenti i SHBA-së, Donald Trump , i cili i bëri presion Zelensky-t që të merrte pjesë në bisedime pa përmbushur Moska armëpushimin që Kievi kërkoi për fillimin e tyre. Keith Kellogg e bëri të qartë dje, në një intervistë me një rrjet amerikan, se Presidenti Trump do të udhëtojë për në Stamboll për të marrë pjesë në bisedime vetëm nëse homologu i tij rus e ka bërë të njëjtën gjë më parë.

"Shpresojmë që edhe Presidenti Putin do të shfaqet dhe më pas edhe Presidenti Trump do të jetë atje. Ky mund të jetë një takim absolutisht i jashtëzakonshëm. Ne mund të arrijmë paqen, besoj vërtet, shumë shpejt, nëse të tre udhëheqësit ulen dhe flasin", tha Kellogg.

Edhe pse Zelensky dhe Erdogan deklarojnë se do të “presin Putinin” në Stamboll, ndërsa zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov, deklaron se “kur presidenti Putin ta konsiderojë të përshtatshme, ne do të njoftojmë nëse ai do të marrë pjesë”, Donald Trump po përpiqet ta përmirësojë takimin gjithsesi. Dje, ai zbuloi se Sekretari i Shtetit i SHBA-së, Marco Rubio, i cili pritet në Turqi sot, do të marrë pjesë në bisedime, në një përpjekje për të “fiksuar” të paktën praninë e homologut të tij rus, Sergei Lavrov, në bisedime.

Udhëheqësit evropianë janë gjithashtu në gatishmëri, me sa duket nuk presin thirrjen e Zelensky-t për të vendosur sanksione më të ashpra ndaj Rusisë në rast se bisedimet dështojnë. Kancelari gjerman Friedrich Merz thotë se udhëheqësit e BE-së mbështesin përpjekjet diplomatike për një armëpushim, por paralajmërojnë për sanksione të reja gjithëpërfshirëse nëse Vladimir Putin refuzon të marrë angazhime serioze.

“Ne po presim marrëveshjen e Putinit dhe biem dakord që nëse nuk ka përparim të vërtetë këtë javë, do të punojmë së bashku në nivel evropian për një shtrëngim të ndjeshëm të sanksioneve”, tha Merz, me zyrtarët e BE-së që shpjegojnë se paketa e ardhshme e sanksioneve - e 17-ta - mund të synojë sektorë të tjerë të ekonomisë ruse, me sanksione të reja që thuhet se përqendrohen në tregjet e energjisë dhe financiare.

Aq e paqartë është se kush do të takohet me kë në Stamboll të enjten, aq e paqartë është edhe korniza për paqen që do të diskutohet për konfliktin e parë të përgjakshëm në tokën evropiane që nga Lufta e Dytë Botërore. Ndërsa pala ruse bën thirrje për një diskutim "në rrënjë të problemit", duket se një armëpushim i përhershëm është shumë i vështirë për t'u arritur shpejt, për shkak të mosmarrëveshjeve strukturore të të dy palëve.

Përkundrazi, me Uashingtonin - dhe BE-në - që shtyjnë për rezultate të shpejta dhe të prekshme, vlerësohet se Rusia mund të "japë" një pauzë në operacionet ushtarake deri në... një njoftim të mëtejshëm. Në këtë skenar, dhe siç ka deklaruar Vladimir Putin se "Rusia ka mjetet për ta çuar luftën në një pikë të arsyeshme", Ukraina po "reklamon" disa suksese ushtarake në mënyrë që të tregojë se nuk po vjen në tryezën e negociatave si humbëse paraprakisht. Këto përfshijnë shkatërrimin nga dronë ukrainasë të sistemit raketor anti-ajror Buk-M3 dhe sistemit të raketave me lëshim të shumëfishtë (MLRS) Uragan-1, si dhe arrestimin e një punëtori të centralit bërthamor me akuzën e bashkëpunimit me shërbimin sekret rus GRU për të drejtuar sulmet me dronë.

Pavarësisht nga sa më sipër, një skicë e marrëveshjes u hartua nga i dërguari amerikan në Ukrainë, Keith Kellogg . Duke folur për rrjetin amerikan të lajmeve Fox, Kellogg sqaroi se Ukraina është e gatshme të pranojë një "armëpushim në fuqi", në të cilin forcat ukrainase dhe ruse do të tërhiqeshin secila nga 15 kilometra, duke krijuar një zonë të demilitarizuar. Në këtë rast, forcat ndërkombëtare do të stacionoheshin në perëndim të lumit Dnieper si një masë parandaluese.

Zyrtarët ukrainas nuk kanë deklaruar publikisht se cilat kushte të armëpushimit  mund të pranojë Kievi. Nga ana tjetër, Rusia ka deklaruar se nuk do të pranonte forca ndërkombëtare, madje as në rolin e vëzhguesit, në Ukrainë.